ज्ञान म्हणजे केवळ अनुभव किंवा शिक्षणाद्वारे माहिती आणि कौशल्य आत्मसात करणे नाही, तर जीवनाच्या संघर्षातून उंच भरारी घेण्याची प्रेरणा देखील आहे. ज्ञान मिळवण्यासाठी अनेक अडचणींना पार करावे लागते – हे सहज मिळणारे काही नाही. त्यासाठी चिकाटी, अपार मेहनत आणि अनंत संघर्ष आवश्यक असतात.
गरिबीच्या कठीण काळात, जेव्हा दैनंदिन जीवनातील मूलभूत गरजा भागवणेही एक आव्हान असते, तेव्हा ज्ञानाची खरी किंमत उमगते. गरीब मुली किंवा मुलांचा संघर्ष त्यांच्या शिक्षणात दिसून येतो. कुटुंबातील गरजा भागवण्यासाठी अनेकदा घरच्या परिस्थितीमुळे शैक्षणिक सुविधा मिळणे कठीण होते, पण अशा प्रसंगीही त्यांच्यातील ज्ञानाची भूक, ओढ आणि तळमळ अतुलनीय असते.
एक हुशार विद्यार्थी, ज्याच्याकडे शैक्षणिक संसाधने कमी असली तरी, तो कष्टाने, अडचणींना मात देत, शाळा आणि कॉलेजसह जोडून एखाद्या दुकानात, कार्यालयात किंवा कधी कधी शैक्षणिक कार्याशी संबंधित छोटे-मोठे काम करून, थोडी-थोडी बचत करून पुस्तकं खरेदी करतो. त्याला माहित आहे की, प्रत्येक अक्षर, प्रत्येक ओळ त्याच्या भविष्याचा आधार बनते. त्याच्या मनात ठाम निश्‍चितता आणि धडपड असते – "ज्ञान मिळवूनच मी आणि माझा कुटुंब पुढे जाऊ शकतो" हे आत्मविश्वासाचे बीज तो लावतो.
श्रीमंतांसाठी जे सहजपणे उपलब्ध असते, ते ज्ञान गरीबीतूनच जन्माला येते. गरीबांच्या जीवनातील संघर्ष, अडचणी आणि कठोर परिस्थिती ज्ञानाची खरी किंमत ठरवतात. त्यांच्यासाठी ज्ञान म्हणजे केवळ एक शैक्षणिक साधन नाही, तर आत्मविश्वास, स्वावलंबन आणि स्वप्नांच्या उंचीवर पोहोचण्याचा मार्ग आहे.
याच तत्त्वाला आधारित उद्योग, व्यवसाय किंवा नोकरी मिळवण्यासाठी आवश्यक कौशल्ये आत्मसात करण्याची प्रक्रिया सुरू होते. एखाद्या गरीब मुलाने शैक्षणिक संधी साधण्याकरिता शाळा, कॉलेज सोबत कामाचा अनुभव मिळवणे, आणि आत्मनिर्भरतेच्या मार्गावर पाऊल ठेवणे यामध्ये त्याच्या मनातील अथक प्रेरणा दिसून येते. प्रत्येक संघर्षातून तो शिकतो, प्रत्येक अडचणीवर मात करून तो स्वतःला सिद्ध करतो आणि शेवटी ज्ञानाच्या प्रकाशात उजळतो.
वास्तविक जीवनात, वर्गात श्रीमंत विद्यार्थी असो किंवा गरीब, मुलांमध्ये ज्ञानाची तीव्र भूक समान असते. गरीबांच्या आयुष्यातील संघर्ष आणि अडचणींचे अनुभव त्यांना एक नवीन दृष्टिकोन देतात – तो दृष्टीकोन, ज्यातून ते जगाला बदलण्याची प्रेरणा घेऊ शकतात. कारण ते जाणतात की, ज्ञानाची खरी शक्ती हाच संघर्षातूनच जन्माला येते.
आता आपण पाहतो की, एक गरीब मुलाचा संघर्ष त्याच्या मनात किती मोठा उत्साह आणि दृढ निश्चय निर्माण करतो. तो अडचणींच्या ओघातही उभारतो, शिक्षण घेतो आणि भविष्यातील प्रत्येक संधीची किंमत ओळखतो. ज्ञानाच्या मार्गावर चालताना तो अनेकदा विचार करतो, “जर माझ्या आयुष्यात या संघर्षांनी भरलेली ही वाट चांगली आहे, तर मी किती उंच उडू शकेन?”
या प्रेरणादायी प्रवासातून आपल्याला शिकायला मिळते की ज्ञानाची खरी किंमत संघर्षात आहे. त्यासाठी धैर्य, चिकाटी आणि अढळ विश्वास आवश्यक आहे. ज्ञान मिळवणे म्हणजे स्वतःला पराकाष्ठेपर्यंत घेऊन जाणे आणि समाजाला, कुटुंबाला आणि स्वतःला बदलण्याची प्रेरणा देणे. ज्ञानाच्या प्रकाशात प्रत्येक अडचण नाकारता, स्वप्नांना पंख देण्यासाठी या संघर्षाचे महत्त्व अनन्यसाधारण आहे.
- एक शिक्षण प्रेमी..
-विचार संकलन आणि संपादन.. ✍️
-एक पुस्तकप्रेमी आणि समाजमाध्यमकार..
#विद्यार्थीमित्र प्रा.रफीक शेख
The Spirit of Zindagi Foundation
🎓 डॉ. ए.पी.जे.अब्दुल कलाम विद्यार्थी फाउंडेशन, परभणी.
https://www.vidhyarthimitra.com
Post a Comment